Trebević

IZ GRADA NA TREBEVIĆ

 Južno od Starog Grada u Sarajevu nalazi se planina Trebević, čiji su padinski dijelovi postali sastavni dio grada. Vrh Trebevića se nalazi na 1629 m nadmorske visine, a planina se prema istoku nadovezuje se na planinu Jahorinu. Od centra grada je udaljen cestovnim putem oko 12 km, usponom preko padinskih mahala može se doći pješice za oko sat i trideset minuta.

Trebević od davnina predstavlja glavno izletište Sarajlija. Povoljan geografski položaj, nadmorska visina, blaga klima i prirodne ljepote usadili su se u srca zaljubljenika u prirodu. Sa sarajevskim mahalama na svojim padinama predstavlja jedinstven sklad urbanog i prirodnog, a kompletan prostor odlikuje velika bioraznolikost.

Ne zna se tačno porijeklo imena planine Trebević, ali se pretpostavlja da je na području ove planine nekada bio žrtvenik posvećen nekom od slavenskih bogova, vjerovatno Perunu, pa je tako ostala i riječ „trebevište“ (od trijebiti). Tokom starog vijeka padine ove planine naseljavali su Iliri koji su osnovali i naselje na području današnjeg Debelog brda. Na tom lokalitetu, pronađeni su tragovi prahistorijskog ilirskog naselja. U Osmanskom periodu su nastale brojne mahale (kvartovi) na obroncima planine prema gradu, a za vrijeme austrougarske vladavine značaj Trebevića je naglo porastao, prije svega s vojnog aspekta, jer se s njegovih padina mogao vidjeti cijeli grad, te je stoga izgrađeno i nekoliko vojnih utvrda od kojih su najpoznatije na Paležu, Osmicama i Čolinoj kapi.

S vremenom raste značaj Trebevića kao izletišta, te se tada njegove padine počinju pošumljavati, a staze za pješake i planinare uređivati u svrhu rekreacionog turizma. Prvi planinarski dom i do njega planinarska staza, izgrađen je 1896. na mjestu Sofe, koje se nalazi na vrhu na 1627 metara nadmorske visine. Drugi najstariji planinarski objekat u BiH izgrađen je također na Trebeviću, na lokalitetu Dobre vode, 1907. godine. Za vrijeme Kraljevine Jugoslavije značaj Trebevića kao izletišta raste sa osnivanjem prvih planinarskih društava u Sarajevu, a nakon završetka Drugog svjetskog rata pristupilo se izgradnji novih turističkih i rekreacijskih sadržaja. 1948. godine Šumarski fakultet iz Sarajeva pri samom vrhu formira botanički vrt „Alpinetum“ na 14 hektara zemlje, što je predtstavljalo florističku laboratoriju gdje su se uzgajale endemske vrste biljaka. Na visini od 1566 metara, u neposrednoj blizini vrha, 1975. godine je izgrađen telekomunikacijski toranj visine 60 m, koji dominira na panorami planine iz grada, uprkos velikim protestima planinara i ljubitelja prirode. Za potrebe održavanja takmičenja u okviru 14. Zimskih olimpijskih igara koje su se održale 1984. godine, na Trebeviću je 1982. izgrađena staza za bob i sankanje, koja je u tom trenutku bila najsavremenija na svijetu. Tokom agresije, pretrpljena su velika razaranja, a nakon završetka opsade Sarajeva, na Trebeviću je ostala pustoš. Ipak, zahvaljujući velikoj ljubavi Sarajlija prema ovoj planini, polako, ali sigurno joj se vraća nekadašnji sjaj, obnavljanjem postojećih i izgradnjom novih sadržaja.